Post to okres, w którym chrześcijanie podejmują dobrowolne umartwienia i wyrzeczenia, aby w określonej intencji ofiarować je Bogu oraz podejmują walkę ze swoimi słabościami i grzechami.
Post rozumieć można jako:
- ograniczenie w jedzeniu i piciu, będące czynem pokutnym i naśladowaniem Jezusa, który również często pościł
- umartwienie duszy i ciała
- jeden z najprzedniejszych dobrych uczynków ( obok modlitwy i jałmużny)
Pokuta to odwrócenie się od grzechu przez żal, postanowienie poprawy oraz zadośćuczynienie Bogu i bliźniemu za wyrządzone krzywdy.
Wielki Post trwa 40 dni, rozpoczyna się środą Popielcową. Liczba 40 jest symboliczna i oznacza czas pokuty, postu, modlitwy lub kary (np. przez 40 dni Jezus pościł na pustyni po chrzcie w Jordanie - Mt 4,2; 40 dni przebywał na górze Synaj Mojżesz - Wj 24,18; 40 dni i nocy padał deszcz powodujący potop - Rdz 7,4). Wielki Post jest czasem wyciszenia, nawrócenia i wewnętrznej przemiany; ma on przygotować chrześcijan do godnego i pełnego przeżycia tajemnicy Zmartwychwstania Pańskiego (Wielkanocy).
Środa Popielcowa od VIII w. w Kościele Zachodnim rozpoczyna Wielki Post. Podczas Mszy św. Pochylamy głowy, aby kapłan, wypowiadając słowa: "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię" ( wcześniej: Pamiętaj człowiecze, że prochem jesteś i w proch się obrócisz) posypał je popiołem na znak naszej pokuty i nawrócenia. Czynność ta wyraża również prawdę o śmiertelności i przemijalności dóbr doczesnych. (Popiół pochodzi ze spalonych, poświęconych w ubiegłym roku palm.)
Środa Popielcowa jest dniem, w którym obowiązuje post ścisły, co do ilości posiłków (2 lekkie i 1 do syta) i jakości pokarmów (bezmięsne).
Droga Krzyżowa (łac.via Dolorosa) to nabożeństwo odprawiane w Wielkim Poście, podczas którego rozważa się mękę i śmierć Pana Jezusa. Droga Krzyżowa posiada 14 stacji, do jej powstania przyczyniło się m.in. odnalezienie relikwii Krzyża świętego. W Polsce tzw. kalwarie (stacje), jako jedne z pierwszych, ufundował w XVII w. Michał Zebrzydowski z Zebrzydowa. Od XIX w. miejscowość ta znana jest jako Kalwaria Zebrzydowska.
Gorzkie Żale są typowo polskim nabożeństwem wielkopostnym. Ich tematyką jest męka Jezusa i cierpienie Jego Matki, Maryi. Gorzkie Żale posiadają 3 części, ich autorem jest ks. Wawrzyniec Benik ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy (druk - 1707 r.).
Rekolekcje i kazania pasyjne to rozważania mające pomóc wiernym w przemianie serca i przygotowaniu się do szczerej spowiedzi a dzięki temu do radości Zmartwychwstania.
