Szkaplerz to Znak Macierzyńskiej Miłości i Opieki Maryi
Materialnie słowo "szkaplerz" oznacza szatę wierzchnią, którą mnisi przywdziewali na habit zakonny w czasie ręcznej pracy jako ochronę przed brudem. W języku łacińskim "scaphulae, -arum", w pierwotnym znaczeniu terminu oznacza: plecy, łopatki, ramiona, grzbiet. Drugie znaczenie jest już nazwą odpowiadającą znaczeniu "scaphulare, -is"; okrycie pleców, szkaplerz. Jest jeszcze trzecie znaczenie "scaphulae" - ; – skrzydła, pióra, wyraz używany w psalmach: "scapulis suis obumbrabit tibi" - ; – skrzydłami swoimi ciebie osłoni. Na początku szkaplerz funkcjonował jako zredukowany habit zakonny. Dlatego też nazywano go niekiedy także "małym habitem".
Z biegiem czasu nabrał on znaczenia symbolicznego: wyrażał on niesienie codziennego krzyża przez uczniów i naśladowców Pana Jezusa. W niektórych zakonach, a tak stało się w Karmelu, szkaplerz stał się znakiem własnej tożsamości i życia karmelitańskiego.
Szkaplerz zaczął symbolizować specjalną więź Karmelitów z Maryją, Matką Pana Jezusa i Patronką Zakonu do czego przyczyniła się wielowiekowa tradycja o maryjnym objawieniu i nadaniu przywilejów tym, którzy ten szkaplerz noszą i w nim umierają.
Dla czcicieli Maryi szkaplerz symbolizował ufność pokładaną w Jej Macierzyńskiej Miłości, co prowadziło do Jej skutecznego wstawiennictwa przed Bogiem w kwestii wiecznego zbawienia swych dzieci, a przyjmując Opiekę Maryi w całym życiu, noszący szkaplerz wyrażał pragnienie naśladowania Jej stylu życia i cnót, szczególnie cnoty czystości przeżywanej według własnego stanu. W ten sposób Szkaplerz przeobraził się w znak ściśle Maryjny.
Szkaplerz Karmelitański jest wykonany z sukna wełnianego koloru brązowego. Składa się z dwóch kawałków materiału ze sobą połączonych dwoma sznurkami lub tasiemkami, na jednej części znajduje się wizerunek Matki Bożej Szkaplerznej, a na drugiej wizerunek Najświętszego Serca Pana Jezusa. Jest też często zastępowany Medalikiem z podobnymi wizerunkami.
Kościół związał ze szkaplerzem następujące obietnice:
- kto umrze odziany szkaplerzem świętym nie zazna ognia piekielnego
- noszący(a) szkaplerz jako czciciel(ka) Matki Bożej zapewnia sobie Jej opiekę co do duszy i ciała w tym życiu i szczególną pomoc w godzinie śmierci
- każdy(a), kto pobożnie nosi szkaplerz i zachowuje czystość według stanu, zostanie wybawiony(a) z czyśćca w sobotę po swej śmierci
- ci, którzy przyjęli szkaplerz, są złączeni z zakonem karmelitańskim i mają udział w jego duchowych dobrach za życia i po śmierci, a więc: we Mszach Świętych, Komuniach Świętych, umartwieniach, odpustach, modlitwach, postach, itp.
Wartość i znaczenie Szkaplerza Karmelu
Szkaplerz jest jednym z sakramentaliów Kościoła. Rolą sakramentaliów jest uświęcanie różnych okoliczności życia człowieka, przygotowanie i usposabianie wierzących do przyjmowania łaski uświęcającej. Maryja, przez ofiarowanie Szkaplerza, zaopatrzyła nas w szczególną pomoc potrzebną w codziennej drodze ku życiu wiecznemu. Szkaplerz karmelitański jest znakiem opieki i wstawiennictwa Maryi, naszej Królowej, Pani, Siostry i Matki. Wprowadza w rzeczywistość duchowego macierzyństwa Maryi, która pod krzyżem otrzymała od Chrystusa zadanie troski o każdego człowieka (por. J 19,26).
Każdy, kto przywdziewa Szkaplerz święty, zostaje wszczepiony w pobożność maryjną Karmelu. Ma udział we wszystkich duchowych owocach modlitwy i życia Rodziny Karmelitańskiej, może również uważać całe dziedzictwo Karmelu za swoje. Każdy, kto został "ozdobiony" szatą Maryi, jest zaproszony do codziennego współtworzenia duchowości karmelitańskiej. Ideał Karmelu stanowią wierna modlitwa, kontemplacja Boga, wolność oraz wynikająca z niej służba braciom - na wzór Maryi. Zasady te mogą być realizowane na różne sposoby - zgodnie ze specyfiką prowadzonego życia. Istotą karmelitańskiego ideału jest gotowość pójścia wraz z Maryją oraz siostrami i braćmi ku Bogu, który jest Miłością.
Obowiązki noszących Szkaplerz
– naśladować cnoty Matki Najświętszej i szerzyć Jej cześć.
– dniem i nocą nosić na sobie szkaplerz.
– odmawiać codziennie modlitwę naznaczoną w dniu przyjęcia do szkaplerza (Pod Twoją obronę lub Witaj, Królowo).
– spełniać dobre uczynki wobec bliźnich.
Praktyki zalecane noszącym szkaplerz święty
– przynajmniej raz w miesiącu, jeżeli pozwolą na to warunki, oraz w święta Matki Bożej przystępować do spowiedzi i Komunii Świętej.
– nawiedzać często kościół i przynajmniej przez kilka minut modlić się do Matki Bożej.
– od czasu do czasu z miłości do Matki Bożej wyrzec się czegoś dozwolonego (drobne umartwienia).
Informacje praktyczne
Uprzedzając niektóre pytania poniżej podano różne ważne informacje odnośnie do szkaplerza karmelitańskiego. Dotyczą one zarówno samego szkaplerza, dyspozycji osób do niego przystępujących, jak i podstawowych praktyk z nim związanych.
• Szkaplerz Karmelitański musi być wykonany z sukna wełnianego koloru brązowego. Na jednej części ma być wizerunek Matki Bożej Szkaplerznej, a na drugiej wizerunek Najświętszego Serca Pana Jezusa. Może on być zastąpiony Medalikiem z podobnymi wizerunkami.
• Szkaplerz św. mogą przyjąć wszyscy wierni nawet Ci co są w separacji małżeńskiej lub po rozwodzie cywilnym aby tylko zachowywali czystość według swego stanu.
• Stolica Święta nie widzi przeszkód, aby szkaplerzem odziewać również małe dzieci. Zaleca się jednak, aby były w takim wieku, by mogły zrozumieć podstawowe prawdy wiary. Wiedząc, kim jest Maryja, owocniej będą mogły przyjąć dar Jej macierzyńskiej miłości.
• Nie mogą przyjmować szkaplerza świętego osoby nieobecne. Wyjątek stanowią osoby ciężko chore, żołnierze lub więźniowie. Można przesłać im poświęcony szkaplerz, by założyli go sobie i podjęli praktykę nabożeństwa. Gdy ustaną przeszkody, powinni przyjąć go na nowo z ręki kapłana.
• Szkaplerz powinien być założony przez kapłana lub diakona (wyjątkowo może dokonać tego inna upoważniona osoba) z zachowaniem zatwierdzonego przez Stolicę Apostolską rytu.
• Szkaplerz sukienny i medalik szkaplerzny mają taką samą wartość duchową. Chociaż przyjęcie powinno dokonać się przy pomocy szkaplerza sukiennego (dwa płatki brązowego sukna), można go później, według osobistego uznania, zastąpić medalikiem szkaplerznym. Czynimy to już sami. Medalik szkaplerzny (na jego noszenie zezwolił Pius X w 1910 r.) powinien mieć z jednej strony wizerunek Najświętszego Serca Jezusa, a z drugiej strony wizerunek Matki Bożej ze szkaplerzem w dłoni.
• Przyjęcie do szkaplerza dokonuje się tylko jeden raz. Gdy zniszczy się nam sukienny szkaplerz albo zgubimy medalik, nabywamy nowy i nakładamy go sobie prywatnie. Nie jest wymagane poświęcenie nowego szkaplerza. Gdybyśmy jednak tego chcieli, może to uczynić każdy kapłan.
• Zniszczony sukienny szkaplerz najlepiej spalić. Nie powinniśmy wyrzucać go do śmieci, gdyż byłoby to świadectwem braku czci dla samego znaku, jak i dla Tej, od której go otrzymaliśmy.
• Jeśli ktoś przyjąwszy szkaplerz nie nosił go dłuższy czas czy to z zapomnienia czy z niedbalstwa, czy też z powodu zagubienia go, nie musi na nowo przyjmować go z rąk kapłana. Wystarczy, gdy sam sobie go ponownie założy, żałując za zaniedbania i podejmując wymogi nabożeństwa. Gdyby ktoś odrzucił szkaplerz z pogardy, a zrozumiawszy, że źle uczynił, chciał powrócić do praktyki nabożeństwa, powinien ponownie otrzymać szkaplerz od kapłana.
• Szkaplerz najlepiej nosić na szyi. Najczęściej wierni skrywają go dyskretnie pod ubiorem. Nie czyni zadość obowiązkom nabożeństwa ten, kto przyjąwszy szkaplerz wiesza go np. w mieszkaniu na ścianie. Wielkość łask obiecanych przez Maryję domaga się od nas noszenia szkaplerza w sposób godny.
• Przyjmujący szkaplerz przez sam fakt przyjęcia go należą do wielkiej Rodziny Szkaplerznej, mogą zdecydować się na instytucjonalną przynależność do Karmelu przez zapisanie się do Bractwa Szkaplerznego, które jest prawnie zatwierdzoną formą zrzeszania się wiernych i posiada własne statuty. Bractwa istnieją przy klasztorach karmelitańskich i w niektórych parafiach diecezjalnych. Samo przyjęcie szkaplerza nie oznacza przynależności do Bractwa Szkaplerznego.
za: www.karmelicibosi.pl
Ryt nałożenia Szkaplerza jest bardzo uroczysty i przypomina karmelitańskie obłóczyny. Modlitwy przy jego poświęceniu mówią, że jest pomocą w walce z mocami ciemności.
"Panie Jezu Chryste, Zbawco rodzaju ludzkiego, pobłogosław Twą prawicą ten Szkaplerz, który sługa Twój ma pobożnie nosić z miłości ku Tobie i Twojej Rodzicielce, Dziewicy Maryi z Góry Karmelu. Niech za przyczyną Twej Niepokalanej Matki dozna obrony przed złym duchem i wytrwa aż do śmierci w Twojej łasce".
Szkaplerz Jana Pawła II
W dniu 23 listopada 2005 r., w kontekście świętowania jubileuszu 400-lecia obecności karmelitów bosych w Polsce, w Sanktuarium św. Józefa w Wadowicach, umieszczono przy ołtarzu Matki Bożej z Góry Karmel wymowną relikwię - Szkaplerz Jana Pawła II.
W 1988 r., Papież wspominając swój "pierwszy Szkaplerz", stwierdził, że "pozostał mu wierny" i że jest on "jego siłą". W r. 2001 z okazji jubileuszu 750-lecia "daru" Szkaplerza, wyjaśnił jego teologię. Papieskie wypowiedzi doktrynalne na ten temat znajdujemy już w przemówieniu do Kapituły Generalnej Karmelitów (O.Carm.) z 1983 r.: "W duchowości karmelitańskiej istnieje bardzo mocny i głęboko zakorzeniony pierwiastek chrystocentryczno-maryjny: iść za Chrystusem naśladując Maryję", czego widzialnym znakiem jest właśnie Szkaplerz.
...
Wieczorem 2 kwietnia 2005 r. cały świat obiegła wiadomość, że Jan Paweł II odszedł do domu Ojca. Zawsze nosił Szkaplerz i w nim też umierał, tak jak życzyła sobie Matka Najświętsza w wizji z 1251 r. Kiedy powtarzał swe "Totus Tuus", na jego piersiach spoczywał karmelitański Szkaplerz - znak wybrania opieki Maryi nad życiem i śmiercią.
